پرسشگر دردمند روزگار ما

محمد رجبی: تا آنجا که خوانده و شنیده و در زمانه خود دیده ام، اغلب کسانی که به فلسفه روی آورده اند یا از سر کنجکاوی بوده و یا غرور آنها با فراگیری مباحث مشکل فلسفه ارضاء می شده است. برخی آن را وسیله تشخص و تفاخر در برابر دیگران می پنداشته اند و بعضی هم صرفا تشخص و تفاخر در برابر دیگران می پنداشته اند و بعضی هم صرفا میراث مرحوم والد را حفظ کرده اند، چه در حوزه های علمیه قدیم و جدید خودمان و چه در دانشگاه های جدیدالتأسیس پس از مشروطه تاکنون، از میان صدها نفری که استاد شدند و قلم زدند، چند نفر صاحب رأی حکیمانه داشته و داریم که برای دردمندان اهل عمل که هیچ، دست کم برای اهل نظر مشکل گشا باشند.

با دكتر داورى

محمد رجبی: دومين‌بار است كه از من يادداشتى درباره‌ى استادم دكتر داورى خواسته‌اند. هر دوبار با فرصت كم و شتاب! آرزو داشتم و دارم در فرصت كافى با رجوع به آثار استاد، اداى دين كنم؛ان‌شاءالله. سال تحصيلى ٤٧-٤٨ بود. دانشجوى تازه وارد دانشكده‌ى ادبيات دانشگاه تهران بودم. ترم اول سال اول. تمام سال اولى‌ها دروس عمومى مشابهى داشتيم. سال بعد بنابر ميزان تقاضا و برحسب معدل، براى رشته‌هاى مختلف دانشكده‌ى ادبيات تقسيم مى‌شديم. مهم‌ترين درس اين دوره، فلسفه‌ى عمومى بود. در دو ترم تدريس مى‌شد. كل دانشجويان را به سه كلاس فلسفه تقسيم كردند كه توسط سه استاد تدريس مى‌گرديد.

فیلسوف توسعه نایافتگی

بیژن عبدالکریمی: همان گونه که از خود رضا داوری، آموخته ایم «تفکر جز در سایه تفکر امکان پذیر نیست»، لذا جامعه و نسلی که قدردان مآثر تاریخی و فرهنگی خویش نیست و بدتر از آن به دلایل گوناگون اجتماعی و تاریخی به جای مهرورزی به اصحاب تفکر و فرهنگ اش به بی مهری و کینه‌توزی می پردازد و به جای  برقراری دیالوگ با معلمان شان به تخریب شخصیت و تفکر آنان و به جای خوانش بهتر متن به ویران سازی آن مبادرت می ورزد هرگز آمادگی و شایستگی برای تفکر و امکانی برای برون شد از بن-بست ها و بحران هایش نخواهد یافت. حفاظت و پاسداری از ــ و صدالبته نه واگویی صرف ــ میراث و مآثر بزرگان حوزه  فرهنگ و نظر شرط لازم و ضروری تفکر، بل عین تفکر است.

فیلسوف فرهنگ

حسین کلباسی اشتری: امروزه نزد غالب مردمواژه فرهنگ معنایی روشن و عینی داشته و حتی بعضا آن‌را بی نیاز از توضیح و تأمل می دانند. از این فراتر، واژگان مرکبی نظیر فرهنگ ترافیک، فرهنگ خرید، فرهنگ رانندگی و مانند آن نیز به سهولت به زبان ما راه یافته و چه بسا آزادانه و بدون وسواس با دیگر کلمات روزمره هم پیوند می خورد. صرف نظر از بی‌دقتی و سهل‌انگاری رایج در استعمال واژه فرهنگ و ترکیب و اتصال آن با امور ریز و درشت زندگی مان، شکی نیست که همگان بدین واژه توجه و علاقه دارند و گویی ناخواسته حرمت و اعتباری خاص برای آن قائل اند. آشکار است که وقتی جیزی بر سر زبانها می افتد ـ اعم از صورت سطحی یا عمیق آن ـ در هر حال نشانه آن است که آگاهانه یا ناآگاهانه توجهات را به خود برانگیخته و مورد اقبال واقع شده و اقبال به چیزی یا به سبب نیاز بدان است یا به سبب آن است که بر ما تسلط و غلبه یافته است.

دعوت به تفکر

اصغر طاهرزاده: مسلم است که ما در مرحله مرحله‌ی  انقلاب اسلامی باید مطابق شرایط تاریخیِ خود و با نظر به اهداف مقدسی که در پیش رو داریم، خود را همواره بازخوانی کنیم. قبل از روبه‌روشدن با دفاع مقدس هشت‌ساله‌، مردم با عزمی راسخ وارد صحنه‌ی انقلاب شدند و امیدوار به نزدیک‌شدنِ هرچه بیشتر به اهداف انقلاب، ولی با آن‌که دفاع مقدس هشت‌ساله برکات خاص تاریخی خود را داشت، با این‌همه در فضای دولت سازندگی، به یک معنی حساسیت لازم نسبت به انقلابی‌بودنِ جامعه تا حدّی به حاشیه رفت و ما با برهه‌ی دیگری از انقلاب خود روبه‌رو شدیم که دیگر نمی‌توانستیم نسبت به عبور از غرب با عزم اولیه کار را ادامه دهیم و فضای غرب‌زدگی که ریشه در تاریخ دویست‌ساله‌ی ما داشت، آرام‌آرام در بعضی از زوایای فکری و فرهنگی جامعه جایگاه پیدا نمود و مقام معظم رهبری(حفظه‌اللّه) در چنین فضایی بحث «تهاجم فرهنگی» را مطرح فرمودند.

شاعری؛گونه‌ای از تفکر

محمدجواد صافیان: دکتر رضا داوری از معدود متفکران معاصر ایران است که در همه موضوعات مهم فلسفی نظیر حقیقت، سیاست، دین، تاریخ، زبان، هنر، فرهنگ، علم و ... صاحب نظر است. نظر او در باب همه این مطالب بر مبانی واحدی استوار است. داوری، فیلسوف است اما فلسفه را فراتر از مباحث فلسفی رد و قبول مطالب فلسفی می داند. فلسفه صرفا بافت فلسفی و تنسیق و تنظیم مطالب و مباحث و اقامه برهان و استدلال نیست بلکه فلسفه در اساس حاصل یافت فیلسوف است از وجود. وجود، متفکر را به سوی خود می خواند، در گوش او نجوایی می کند و خود را به او می نماید، آن‌گاه فیلسوف یافت خود را به ما عرضه می‌کند و برای اثبات آن استدلالی می‌نماید. بنابراین برای درک تفکر فیلسوف باید از حجاب براهین و استدلالهای او فراتر رفت و یافت او را دریافت، در این صورت به هم سخنی با تو خواهیم رسید و دیگر رد و قبول او مطرح نخواهد بود.

روح نوشته‌های استاد

روح الله عالمی: نوشتن درباره استاد دکتر رضا داوری اردکانی، این مرد فرزانه کاری سهل و ممتنع است. باید به گذشته برگردم، گذشته ای که هنوز مثل امروز جلوی چشمانم است. سال 1352 بود که دانشجوی رشته کامپیوتر بودم. همان زمان به فلسفه علاقه‌مند شدم و به تناسب شرایط به مطالعه آثار فلسفی روی آوردم. دورا دور نام برخی بزرگان فلسفه ایران برایم مطرح شد که در آن میان یکی هم آقای دکتر رضا داوری‌اردکانی بود. چند اثر ایشان را مطالعه کردم و با سبک و سیاق نوشته‌های استاد آشنا شدم.

فلسفه و انسان معاصر

دکتر رضا داوری اردکانی از جمله فیلسوفان و محققانی است که دارای تألیفات زیادی است، وی با توجه به متضیات زمان و مسائل و مباحث روز جامعه به نگارش پرداخته که این ادعا از عنوان آثار او کاملا مشخص است. در ادامه برخی از مهم‌ترین تألیفات وی به طور خلاصه معرفی شده است.

تامل در تجدد و توسعه

رضا داوری اردکانی در دهه نهم همچنان فعالانه مشغول خواندن و نوشتن است و تامل و تذکر را رها نکرده است. این توجه قابل ستایش داوری اردکانی که به طرح مسائل و سوال های متعددی درباره نسبت های پیچیده کشور و جامعه ما با تجدد و توسعه منجر شده است، مسبب به بار نشستن پروژه های تالیفی و کتاب های خواندنی و آموختنی نیز شده است. کتاب «اکنون و آینده ما» یکی از خواندنی ترین و آموختنی ترین کتاب هایی است که رئیس فرهنگستان علوم ایران در سال های اخیر نوشته است.

راه خروج از غربزدگی از درون غرب است

رضا داوری اردکانی بدون شک مهم ترین فیلسوف معاصر ماست. درباره اهمیت او تاکنون صحبت های فراوانی انجام و حتی آثاری نیز در این باره نوشته شده است. اما آن چه که او را از بخش مهمی از هم کیشان جدا می کند، نگاه ویژه او به فلسفه است. ریاست فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی در حالی که 84 سال از عمر خود را گذرانده اکنون نه تنها به فلسفه توجه ویژه ای دارد که آن را در ساحت های دیگر زندگی و جامعه نیز بررسی و آن را تبیین می کند. این فیلسوف معاصر نشان داده که بحث فلسفه را می توان از حوزه مباحث مربوط به علوم انسانی فراتر برد و کارزار فرهنگ، هنر، ورزش و... نیز راه داد. بحث های او پیرامون مباحثی چون فوتبال و چگونگی پیوند آن با فلسفه یا نقادی هایش بر برخی نمایشنامه ها نشانگر تفاوت های رویکرد داوری اردکانی به مباحث فلسفی است.