زین آتش نهفته

جوایز علوم انسانی و هنر از چه سخن می‌گویند؟ تعیین جایزه در این حوزه‌ها با همه سابقه‌ای که دارد همچنان اتفاق عجیبی است؛ چیزی شبیه خواب دیدن، بوییدن گل یا اظهار سپاسگزاری از صمیم جان! در این فرایند، شخصی که جایزه به نامش اهدا می‌شود، خود جایزه به معنای ذاتی‌اش، و آنکس که به دریافتش مفتخر می‌گردد، هر یک سهمی فعال دارند. جوایز علوم انسانی و هنر از آن رو بسیار افتخارآمیزند که به اصلی‌ترین مسأله جهان، یعنی انسان تعلق دارند و به آثاری تعلق می‌گیرند که به ما می‌گویند چه بر سر آدمی آمده است.

جایزه ای به نام تفکر

دوستان مرکز فرهنگی شهر کتاب خوش ذوقی کرده اند و جایزه ای به نام دکتر رضا داوری ترتیب داده اند.جایزه ای به منظور تقدیر از دانشجویان دکتری دوره فلسفه.معمولا جوایز را در سرزمین ما بدون فکر به عناوین الصاق می کنند. در این میان چیزی که کم تر دیده می شود نسبت درست افراد با جوایز است. موقع جایزه دادن هم فکر نمی کنیم این بزرگواری که داریم به او جایزه می دهیم با آن عزیزی که جایزه را به نام او تدارک دیده ایم چه نسبتی دارد.جایزه ای تدارک دیده ایم به اسم جلال آل احمد. هیچ کس نمی گوید به کسی جایزه ای بدهیم که شبیه جلال آل احمد بنویسد اما اگر این جایزه را به کسی دادیم که برخلاف آل احمد تمام قد مدافع وضع موجود بود و در تمام عمرش حتی از شهرداری محلشان هم انتقاد نکرده بود یعنی هم آل احمد را دست انداخته ایم و هم خودمان را. اگر می گویم دوستان مرکز فرهنگی شهر کتاب خوش ذوقی کرده اند به این معناست که دکتر داوری از این دست معذوریت ها برای کسی ایجاد نمی کند.

شرایط نقد کتاب نداریم

راهی به رهایی

سالی که در حال اتمام است، چندان سال خوشایندی برای علوم انسانی نبود. هر چند با روی کارآمدن دولت جدید، سخنان ناپخته مدیران درباره لزوم تغییر بنیادین در علوم انسانی کمتر شده است، اما رخدادهایی که یکی پس از دیگری خود را نشان می‌دهند، نشان از این نکته دارد که علوم انسانی در آکادمی‌های ایرانی حال و روز خوبی ندارد. روند رو به رشد نگاه کمی در عرصه تولید مقالات علمی، افشای انتحال و سرقت علمی استادان دانشگاه‌ها و همچنین بلاتکلیفی‌های پیاپی مدیریت عالی وزارتخانه متبوع ازجمله عواملی است که سال 93 را سال بدیمنی برای دانشگاه و علوم انسانی بدانیم. اما در همین بی‌خبری و بداحوالی نیز می‌توان خبرهایی شنید که مایه شعف و شادمانی باشد. 

اولین دوره‌ جایزه‌ دکتر رضا داوری‌

دکتر رضا داوری‌اردکانی نزدیک به شش دهه با فلسفه زندگی کرده و از جوانی گرفتار فلسفه بوده است. او همواره این پرسش را مطرح کرده است که فلسفه چه مقام و اهمیتی دارد و ما چه نیازی به آن داریم. داوری آثار فراوانی نوشته و شاگردان بسیاری تربیت کرده است و پیوسته دغدغه آینده‌ی فلسفه را دارد. استاد فلسفه‌ دانشگاه تهران در این سال‌ها در کنار تدریس و تحقیق، به فرهنگ و جامعه و ساحت‌های مختلف آن به‌ویژه جوانان و دانشجویان رشته‌ فلسفه التفات داشته است.

دانشگاه از جامعه جدا نیست

دانشگاه تهران محل زندگی و فعالیت من است. دانشگاهی که 60 سال در آن خدمت کرده‎ام، به دوران بلوغ پژوهشی خود رسیده است. آن زمان که بنده تازه وارد دانشگاه تهران شده بودم، دانشگاه آموزشی بود، هنوز هم آموزشی است. دانشگاه را نمی‎توان از جامعه جدا دانست. هیچ‌یک از ما به پیوند میان پژوهش و ساماندهی آن با مردم در کشور شکی نداریم و می‎دانیم کشور به پژوهش نیاز دارد. هنگامی‌که تفکر و علم سازمانی پیدا می‎کند، نظم و ترتیبی دارد و برای آن مراسم نیاز است؛ علم و پژوهش نیز مناسک خاص خود را می‎خواهد.

نشان درجه یک پژوهشگر پیشکسوت نمونه

بیست‌وسومین جشنواره پژوهش و فناوری دانشگاه تهران صبح روز دوشنبه 24/9/1393 با حضور وزیر راه و شهرسازی، سرپرست دانشگاه تهران و جمعی از استادان و اعضای هیأت علمی دانشگاه تهران برگزار شد. در این مراسم از 23 پژوهشگر برتر در بخش‌های پژوهشگر پیشکسوت نمونه، پژوهشگر برجسته، پژوهشگر نمونه و پژوهشگر جوان نمونه تقدیر شد و نشان درجه یک پژوهشگر پیشکسوت نمونه به رضا داوری اردکانی از استادان برجسته دانشکده ادبیات و علوم انسانی این دانشگاه رسید.

استاد عزیز دانشمند جناب دکتر کاوه

عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران

با خوشوقتی فراوان خبر عضویت جنابعالی در آکادمی اروپایی علوم و هنر را شنیدم. شما شخصیت علمی جهانی هستید و انتخابتان به عنوان عضو یک آکادمی اروپایی گرچه مایه مباهات است و باید به خود ببالیم که ایران دانشمندانی چون شما دارد، برای همکارانتان امری غیر منتظره نیست. برایتان هر روز توفیق تازه مسئلت دارم.

درباره زبان و استعاره

یکی از مهم‌ترین مسائل فلسفه و ادبیات بحث استعاره است و ارسطو استعاره را بزرگ‌ترین ابزار هنری شاعران می‌داند و آنرا محصول درون‌بینی و ژرف‌نگری شاعران. استعاره، خیال‌انگیزترین و هنری‌ترین مبحث دانش بیان و بلاغت است و نزد فلاسفه غرب از ارسطو تا پل ریکور جایگاه بسیار مهمی دارد. همایش «ادبیات و فلسفه: استعاره و خیال» با حضور استادان فلسفه و ادبیات از دانشگاه‌های ایران و آلمان، ۱۵ و ۱۶ آذر در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار می‌شود.

داوری داوری درباره مهاجرت نخبگان

پنجاه و یکمین شماره نشریه فرهنگستان علوم با انتشار سیاستهای کلی «علم و فناوری» ابلاغ شده از سوی مقام معظم رهبری به عنوان دیباچه، و سرمقاله آقای دکتر رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم تحت عنوان «ناهمزمانی در جهان کنونی؛ زمینهساز خلط مسائل سیاسی و تاریخی است» منتشر شد. رئیس فرهنگستان علوم در این شماره از مهاجرت نخبگان میگوید و این مسئله را مسئله ای تاریخی قلمداد میکند و تأکید میکند که فرار مغزها یا مهاجرت نخبگان یک امر تاریخی-فرهنگی است و به عدم توازن و همسطح نبودن فرهنگ تجدد در کشورهای جهان بازمی گردد. رضا داوری اردکانی در بخشی از مقدمه می نویسد: فرار مغزها و مهاجرت نخبگان مسئلهای تاریخی است و فرع و نتیجه عدم تعادل در شئون توسعه است. وقتی تعداد تحصیل کرده بیش از میزان نیاز است گروهی از آنان و البته بهترینهای شان به جایی که علم در آنجا آسانتر و راحت تر نفس می کشد میروند و بعضی از آنان ممکن است در زمره دانشمندان بزرگ جهان قرار گیرند.