تجدد و توسعه دو مضمون مهم در تأملات دکتر رضا داوری اردکانی استاد ممتاز فلسفه دانشگاه تهران و رئیس فرهنگستان علوم است که بخش قابل توجهی از تتبعات مکتوب این فیلسوف معاصر را نیز به خود اختصاص داده است. به تازگی کتاب نقد تجدد و درد توسعهنیافتگی از سوی انتشارات نقد فرهنگ منتشر شده که برای فهم دو مضمون پیشگفته در نظام فکری داوری اردکانی مفید فایده است. کتاب نقد تجدد و درد توسعهنیافتگی در 370 صفحه مشتمل بر مجموعهای از بیست و چهار مصاحبهای است که در چند سال اخیر روزنامهنگاران و رسانههای ایرانی با دکتر داوری اردکانی انجام داده اند.
ناشر کتاب نقد تجدد و درد توسعهنیافتگی که متکفل گزینش و انتشار این مجموعه مصاحبهها بوده است، با انتخاب متنی به عنوان معرّف کتاب که در پشت جلد نیز منعکس شده چنین آورده است: وقتی گروههای مختلف همه در انجام دادن کاری درمیمانند معلوم میشود که در آن کار مشکلی وجود دارد که از نظرها پنهان است. در میان متصدیان امور، اشخاص باهوش و مطلع کم نیستند و وقتی آنان موفق نمیشوند، گرچه به اعتباری باید پاسخگوی این ناکامی و شکست باشند، اما شاید چندان هم مقصر نباشند و لازم باشد به جستوجوی موانعی پرداخت که آنها را از رسیدن به مقصد بازداشته است. در شرایط کنونی این مانع پیدا نیست و با چشم ظاهر دیده نمیشود. من این مانع را شبح پریشان توسعهنیافتگی یافتم. شبحی که پیوند مردمان را با گذشته و آینده قطع میکند. قدرتهایی هم که مانع به نظر میرسند مظاهر آن شبحاند. بنابراین، نگاه من به توسعهنیافتگی از وجهه نظر روانشناسی، سیاست، اقتصاد و جامعهشناسی نیست و صرف تدابیر سیاسی و اقتصادی را کارساز کار توسعه نمیدانم، بلکه بیشتر به شرایط گمشدۀ امکان توسعۀ علم و عمل اصلاحی میاندیشم. این شرایط و گم شدن و پدیدار شدن آن از جمله مسائل فلسفه است و اهل فلسفه باید به آن بپردازند. در این دو سه دهۀ اخیر بیشتر به فروبستگی کارها و گرهای که در آن افتاده است میاندیشم. این فروبستگی یک امر تاریخی است، مشکل تاریخی را با هوش و تدبیر شخصی و گروهی نمیتوان رفع کرد، بلکه گشودن گره آن موقوف به تذکر تاریخی و درک زمان و تاریخ و در نتیجه گذشت از اوهام و اختلافها و خودبینیها و احساس تعلق به آینده است.
کتاب نقد تجدد و درد توسعهنیافتگی در سیصد و هفتاد صفحه و با قیمت 185000 تومان از سوی انتشارات نقد فرهنگ منتشر شده است