فلسفه و اسلحه

یادداشت اخیر رضا داوری اردکانی، فیلسوف معاصر ایرانی در نشریه کرگدن ناظر به مفهوم خشونت و نسبت جهان جدید با این مفهوم است. رئیس فرهنگستان علوم در بخشی از یادداشت خود می نویسد: « وقتی از نسبت و رابطه فلسفه با اسلحه پرسش می شود صرف نظر از اینکه پرسش در ابتدا اندکی غریب می نماید، شاید برای بعضی از اهل فلسفه این بیم و نگرانی به وجود آورد که مبادا در آخر کار گریبان فلسفه را بگیرند و گناه همه خرابی ها و زشتی ها و فجایع جنگ ها و خشونت ها و تبهکاری ها و ویرانگری ها را به گردن او بیندازند و بگویند فلسفه بدآموزی کرده و تکنولوژی را به جانب ساختن سلاح های مخوف برده و نگذاشته است که علم یکسره به صلح و آزادی و صلاح و سازندگی بپردازد.» داوری اردکانی در بخش پایانی یادداشت خود می نویسد: «فلسفه از جنگ و درباره جنگ گفته است اما دعوت به جنگ و خشونت نمی کند. فلسفه گزارش وجود است نه قانونگذار زندگی. فلسفه راه است. این راه، راه سیاست و راهی نیست که اشخاص آن را تعیین کرده باشند یا بتوانند آن را تغییر دهند. این راه را با مخالفت و قهر هم نمی-توان بست مگر آنکه به پایان برسد. علاقمندان می توانند از طریق لینک زیر، متن کامل یادداشت را مطالعه کنند.»

خرد راهنما در جهان امروز

نشریه فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران یک بولتن خبری است که به صورت فصلنامه توسط روابط عمومی فرهنگستان منتشر می شود. آنچه این بولتن خبری را از بقیه نشریات سازمانی متمایز می کند، سرمقاله های رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم است که همواره با رویکردی فلسفی در باب علم و دانش منتشر می شود. این فیلسوف معاصر ایرانی در شماره شصت و سوم نشریه فرهنگستان علوم که در هفته های آتی منتشر می شود به بحث درباره دانایی در علم و فلسفه می پردازد. علاقمندان می توانند از طریق لینک زیر به متن مقاله تازه داوری اردکانی دسترسی پیدا کنند.

دانایی، فلسفه و علم

تحول فكري ايرانيان در عصر مشروط

به مناسبت يكصدو يازدهمين سالگرد مشروطيت، رضا داوري اردكاني رئيس فرهنگستان علوم جمهوري اسلامي ايران و استاد فلسفه دانشگاه تهران، در خانه مشروطه اصفهان سخنراني مي كند. شایان ذکر است که موضوع سخنان او "تاملاتي پيرامون تحول فكري ايرانيان در عصر مشروطه" است.اين نشست روز پنجشنبه نوزدهم مردادماه از ساعت ١٠:٣٠ صبح در خانه مشروطه اصفهان برگزار مي شود.

فیلسوفان همواره به مناظق خطرنزدیکند

علی اصغر مصلح، استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی در مراسم اهدای سومین دوره جایزه دکتر رضا داوری‌ اردکانی گفت: در سومین سال مراسم اهدای جایزه دکتر داوری اردکانی به رویداد قابل توجهی پرداخته است. در جلسه هیات داوران دکتر داوری اردکانی به بحث آینده اشاره کردند و اصرار داشتند که در این باره حرف زده شود. اینکه فلسفه دانشگاهی در ایران چه نسبتی با زندگی ما دارد و چه نقشی ایفا می کند. ویژگی های دکتر داوری اردکانی در چهار، پنج دهه اخیر نشان داده که اندیشیدن در شرایط تعارض، رفتن به سمت نقاط خطرناک است و فلسفه با خطر نسبت دارد و فیلسوفان همواره به مناطق خطر نزدیک می شوند. عالم ما عالم تعارضات است که یکی از این تعارضات فلسفه دانشگاهی است. فلسفه همیشه می خواسته آزاد باشد به همین دلیل همیشه این سوال مطرح بوده که آیا فلسفه با دانشگاهی شدن آزادی خود را از دست می دهد؟ در زمان ما دانشگاه یک نهاد در خدمت توسعه است. بنابراین این سوال مطرح می شود که فلسفه چه می شود. وی افزود: در دوره ما علم به کارکرد تنزل پیدا کرده و فلسفه هم باید کارکرد خودش را مشخص کند. یکی از کارهای با ارزش دکتر داوری اردکانی توجه به شرایط توسعه نیافتگی و خرد توسعه نیافته است. رئیس دانشکده ادبیات دانشکده علامه طباطبایی ادامه داد: دو رساله ای که در این دوره از جایزه برگزیده شدند می توانستند در بهترین دانشگاه های غرب باشند و تعداد اینگونه رساله ها بسیار کم است. ما عادت کردیم که در بین و کنار تعارضات زندگی کنیم. تفکر فلسفی باید قدرتی داشته باشد تا شرایط تعارض را به تفکر دربیاورند. در میان اساتید ما دکتر داوری اردکانی بیش از هر فرد دیگری توانسته این کار را انجام دهد. فلسفه از ابتدا به دنبال جستجوی حقیقت بوده و امروز هم همان فلسفه است که تداوم پیدا کرده است. در زمان ما باید به تعارضات و نقاط خطر اندیشیده شود. باید به پرسش از قدرت توجه شود، تا به حال هیچ وقت فلسفه و تفکر تا این حد مغلوب قدرت نبوده اند، فلسفه می تواند دانشگاهی و کارکردی باشد اما همزمان به مسائل روزگار هم بیندیشد. جوانان ما باید تلاش کنند تا در قالب زبان فلسفی به صورت راسخ بیندیشند.

ستاد دائمی برای رصد پایان نامه ها تشکیل شود

سیدمحمدرضا بهشتی، استاد فلسفه دانشگاه تهران سیدمحمدرضا بهشتی در مراسم اهدای سومین دوره جایزه دکتر رضا داوری‌ اردکانی گفت: بسیار خوشحالیم که در این دوره از جایزه دو اثر خوب از دانشگاه تهران به این دوره راه پیدا کرده است. موضوع رساله برگزیده تناهی است، موضوعی که سرآغاز کتاب وجود و زمان هم آمده اگرچه رجبی به بقیه کتاب های هایدگر هم مراجعه کرده است. آشنایی محمدعلی رجبی با زبان آلمانی هم در خاص بودن این رساله بسیار موثر بوده است. همچنین ایشان ارتباطات فعالی با افراد مرتبط در ایران و خارج داشته اند. وی افزود: موضوع تناهی موضوعی محوری است و اینکه بین زمان بندی و تناهی نسبتی برقرار است یا نه خودش جای بحث دارد. نویسنده در این رساله کوشش می کند نشان دهد که هایدگر چه مسیری را طی کرده تا از بحث زمان و زمان بندی به تناهی برسد. بهشتی ادامه داد: شناسایی این گونه رساله ها خدمت بسیار بزرگی است و نباید به معرفی آثار به صرف رجوع به گروه ها بسنده شود. پیشنهاد بنده تشکیل یک ستاد کوچک دائمی در این حوزه است تا رساله ها رصد بشود. به این ترتیب پایان نامه های رشته فلسفه همه دانشگاه ها هر سال به صورت مداوم بررسی می شود. به نظر می رسد روند عناوین پایان نامه ها نشان می دهد که در حال حاضر در حال حرکت به سمت موضوعات ریزتر و تخصصی تر و کمتر به سراغ موضوعات کلان می رویم.

اولین رساله درباره هایدگر بعد از انقلاب نوشتم

شهرام پازوکی، عضو هیئت علمی مؤسسه حکمت و فلسفه ایران در مراسم اهدای سومین دوره جایزه دکتر رضا داوری‌ اردکانی گفت: پایان نامه برگزیده این دوره راجع به هایدگر است. همه نگرانی ما در داوری پایان نامه ها این بود که شبهه ای ایجاد نشود که داوری ها بر اساس موضوع خاصی است یا اینکه بناست به فلسفه قاره ای یا هایدگر توجه بیشتری شود. در طول این داوری ها دکتر داوری اردکانی درباره اینکه باید حتما هایدگر باشد هیچ گونه اعمال نفوذی نکردند. وی افزود: هایدگر برای اولین بار در ایران حدود ۷۰ سال پیش با مقالات فردید مطرح شد. تا سال ۱۳۵۵ تنها یک یا دو مقاله جدی درباره هایدگر نوشته شده بود ولی به تدریج نوشتن درباره هایدگر در ایران اوج گرفت. بعد از انقلاب اولین رسانه دکتری که درباره هایدگر بود رساله دکتری بنده بود که به موضوع سیر متافیزیک در غرب پرداخت بود، البته کاری که رجبی انجام دادند از کار بنده خیلی تخصصی تر بود و ایشان به بسیاری از منابع دقیق و دست اول دسترسی داشتند. عضو هیات علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ادامه داد: در حال حاضر تب نوشتن درباره هایدگر بسیار زیاد است. خصوصا که امروزه تولید انبوه دکتری هم داریم. در اغلب این رسانه ها کمتر به منابع توجه می شود اما در رساله رجبی اینگونه نیست. اگر در ایران رساله های زیادی درباره هایدگر نوشته می شود دلیلش این است که تفکر هایدگری تفکر ساده ای نیست که بتوانیم از آن ساده بگذریم و به آن توجه نکنیم و بنده با جرات می توانم بگویم که رساله رجبی در میان رساله های مختلف که در سال های اخیر نوشته شده یکی از بهترین رساله هاست.

پایان نامه برگزیده از جنبه جهانی اهمیت دارد

حمید طالب زاده، دانشیار گروه فلسفه دانشگاه تهران در مراسم اهدای سومین دوره جایزه دکتر رضا داوری‌ اردکانی گفت: این مراسم برای بزرگداشت فلسفه و تحسین از پژوهشگرانی که در این مسیر قدم می گذارند، برگزار می شود. موضوع رساله پایان نامه برگزیده این دوره که مربوط به آقای رجبی است، تناهی از دیدگاه هایدگر به منزله وصف هستی شناسی است. ایشان از این منظر به اندیشه هایدگر رجوع و مجموعه ای از اندیشه های این اندیشمند آلمانی را فراهم کردند. بنده در ابتدا به تعدادی از ویژگی های شخصی آقای دکتر رجبی اشاره می کنم. ایشان بسیار متین و موقر و از دانشجویان ممتاز دانشگاه تهران هستند. همچنین به زبان آلمانی همچون زبان مادری تسلط دارند. رجبی با آثار هایدگر بیش از همه آشناست و همت ایشان در تحقیق و پژوهش ستودنی است. علاوه بر اینکه موضوع رساله دکتری ایشان هم موضوع بدیع و نفیسی است که نه تنها در کشور بلکه در عرصه بین المللی هم بسیار با اهمیت است. کار ایشان ارزش بین المللی شدن دارد. وی افزود: در کاری که رجبی در رساله دکتری خود انجام داده تحقیق خود را با توجه به اندیشه هوسرل انجام داده چرا که اندیشه های این اندیشمند در امتداد اندیشه هایدگر است و خود این موضوع هم این رساله را از دیگر رساله ها متمایز کرده است. نکته مهم در این باره این است که جایگاه فلسفی هایدگر با نوشتن درباره هوسرل روشن تر می شود. این ستاد دانشگاه در ادامه اضافه کرد: رساله خانم اورک پور هم درباره عشق و بحران فرهنگ در دوره تجدد است. مارک شلر فیلسوفی است که چندان پرآوازه نبوده و شارحان زیادی هم نداشته او به مفهوم محوری نیچه یعنی کینه توزی اشاره کرده است. مارک شلر به مفهوم عشق و پدیدارشناسی عشق پرداخته و خانم اورک پور هم این مسیر را دنبال کرده است. ایشان با اینکه وارد حوزه فلسفه غرب شده ولی پیش زمینه قوی در زمینه فلسفه اسلامی داشته و با زحمت و دشواری فراوان در سال هایی که به عنوان فرصت مطالعاتی در ایالات متحده بودند با مهمترین شلرشناسان بحث و رساله مهمی را تدوین کرده است. ادبیات و قلم خوب و روان و مقدمه وسیع باعث شده که اندیشه مارک شلر در این رساله خیلی وضوح پیدا کند. اورک پور در رساله خود مفهوم فاصله در عشق در نظریات شلر را بررسی و مفهوم فنا و عین ثابت در فلسفه اسلامی را بازخوانی کرده است. به عبارتی می توان گفت اورک پور از خود شلر فراتر رفته است.

تناهی و طرح استعلایی هستی‌شناسی بنیادین در اندیشه هایدگر

مراسم اهدای سومین دوره جایزه دکتر رضا داوری‌ اردکانی سه‌شنبه 27 تیرماه در شهر کتاب برگزار شد. در این مراسم علی‌اصغر محمدخانی معاون فرهنگی شهر کتاب، بهمن پازوکی عضو هیات علمی موسسه حکمت و فلسفه، سید حمید طالب‌زاده مدیرگروه فلسفه دانشگاه تهران، سید محمدرضا حسینی‌بهشتی استاد فلسفه دانشگاه تهران و رضا داوری اردکانی سخنرانی کردند. این جایزه هرساله به پایان‌نامه‌های برگزیده در دوره دکتری رشته فلسفه اهدا می‌شود. در بین پایان‌نامه‌های ارسالی برای بررسی در این دوره سوم، یک پایان‌نامه برگزیده با عنوان «تناهی و طرح استعلایی هستی‌شناسی بنیادین در اندیشه هایدگر» به تالیف احمد رجبی و یک پایان‌نامه تشویقی تالیف صبورا حاجی‌علی اورک‌پور با عنوان «پدیدارشناسی عشق و بحران فرهنگ متجدد بر اساس آرا ماکس شلر» انتخاب شدند.

اهداء سومین جایزه‌ دکتر رضا داوری‌اردکانی

مراسم اهدای سومین دوره جایزه‌ دکتر رضا داوری‌اردکانی با حضور اصحاب فرهنگ و اندیشه سه‌شنبه ۲۷ تیرماه برگزار می‌شود. فلسفه در دانشگاه‌ها و جامعه چه جایگاهی دارد؟ اقبال به کدام یک از فیلسوفان و مکتب‌های فلسفی در سال ۱۳۹۵ بیشتر بوده است؟ چه گرایشی در پژوهش‌ها و کتاب‌های فلسفی نمود بیشتری دارد؟ ارزیابی پایان‌نامه‌های دانشجویان در دوره‌ دکتری در رشته‌ فلسفه در سال ۱۳۹۵ چه راهی را در حوزه‌ فلسفه مشخص می‌کند؟ در مراسم اهدای جایزه‌ دکتر رضا داوری‌اردکانی به بخشی از این پرسش‌ها پاسخ داده می‌شود. در این مراسم اعضای هیات داوران و برخی استادان فلسفه درباره‌ وضعیت پژوهش‌های فلسفی در سال ۹۵ و ویژگی‌ پایان‌نامه‌ برگزیده و تشویقی سومین دوره این جایزه سخن می‌گویند. مراسم اهدای سومین دوره‌ جایزه دکتر رضا داوری‌اردکانی با حضور اصحاب فرهنگ و اندیشه در روز سه‌شنبه ۲۷ تیر از ساعت 16 و 30 دقیقه در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار می‌شود. علاقه‌مندان می‌توانند برای حضور در این نشست، به مرکز فرهنگی شهر کتاب واقع در خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمد قصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ سوم مراجعه کنند.

افتتاح کتابخانه جدید فرهنگستان علوم

روز پنجشنبه مورخ 22 تیرماه 1396 و در ابتدای یکصد و هجدهمین جلسه مجمع عمومی فرهنگستان علوم، با حضور دبیر، معاونان پژوهشی، رؤسای گروه های علمی و شاخه های تخصصی و جمع کثیری از اعضای پیوسته و وابسته و همکاران مدعو گروه¬ های علمی، مدیران و کارکنان فرهنگستان علوم، کتابخانه جدید فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران توسط رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان افتتاح شد. پس از افتتاح کتابخانه و بازدید از مخزن لاتین، مخزن فارسی و نسخ خطی موجود در کتابخانه، استادان در سالن کتاب های مرجع حضور یافتند. در ابتدا خانم ها شیرین امینی و میترا معدنی کارشناس و مدیر کتابخانه ضمن خیرمقدم به حاضران از حمایتهای رئیس و دبیر فرهنگستان و مساعدت و تلاش مدیران بخش های مختلف دظر راه اندازی کتابخانه تشکر کردند و پیرامون تعداد کتاب های موجود، بخش های مختلف کتابخانه و قابلیت های نرم افزار تحت وب کتابخانه توضیحاتی ارائه کردند.