فرارسيدن نوروز و سال نو را به همه خویشاوندان، دوستان و همكاران و آشنايان تبريك مي گويم. نوروز وقت نشاط و خرمي و شادي و دوستي و همدمي است. اما اكنون كه اهريمن ويروس كرونا در انتظار اجتماع مردمان است تا به آنها هر چه بيشتر آسيب برساند، خوبست كه به مراد او عمل نكنيم و در خانه بمانيم و مصاحبت و ديد و بازديدمان در فضاي مجازي باشد. پيداست كه اين امر براي همه و به خصوص جوانان كه بخش عظيمي از جمعيت كشورند آسان نيست. ولي اين مشكل را بايد به ياد عهد آساني و براي آن تحمل كرد تا انشالله اين بلا هر چه زودتر رفع شود و اميدوار باشيم كه روزها و نوروزهاي آينده اوقات رفع تنگ نظري ها و اختلاف ها و مواجهه هماهنگ با مسايل و مشكلات كشور و توفيق در حل آنها و گشايش كارها و در نتيجه زمان وفاق و هم آوايي و شادي و خوشدلي باشد.

رضا داوري اردكاني

درگذشت استاد گرانمایه و پزشک عاليقدر مرحوم دكتر حبیب الله پيروى را به خانواده محترمشان و به استادان و همکاران ايشان در دانشگاه علوم پزشكى شهيدبهشتی و به جامعه پزشكى كشور تسليت عرض مى كنم. دكتر پیروی كه در سالهای اخير بیماری سختى را تحمل كر ده بود همچنان با تن رنجور و علیل خود در این ايام بلا و سختی در صف مقدم مقابله با شیوع ويروس كرونا حضور داشت و متاسفانه کرونا که دارد از پزشکان انتقام مى گیرد زود او را مبتلی کرد و از پا درآورد.

خداوند او را رحمت کند که پزشكى وظيفه شناس و دانشمندی جامع و مدیری مدبر بود. نام و یادش ماندگار و گرامی باد.

رضا داوری اردکانی

‎۱. کرونا، دشمن سیاست و اقتصاد و نظم و قانون است. اما دشمنی اش با نظم و قانون، دشمنی رودررو و مسنقیم نیست. بلکه چون آدم ها را می کُشد و در آهنگ و نظم زندگی بلاتکلیفی و آشوب پدید می آورد، قهراً در سیاست و اقتصاد جامعه اثر منفی دارد. در هجوم و ایلغار کرونا، مردمی که پریشان یا پریشان تر می شوند، به حمایت نیاز دارند و پیداست که کشور باید حامی آنها باشد. ولی اکنون حضور کشور و سیاست چندان پیدا نیست. گویی همه کارها بر عهده وزارت بهداشت و درمان و پزشکان و بیمارستان ها گذاشته شده است و اینها باید با نقصان ها و کمبودها و حتی در برابر مانع تراشی های ناشی از جهل و غرور بسازند و به کارشان ادامه دهند. کاش سیاست می توانست لااقل از کارشکنی ها و نادرستی ها و خلافكاري ها جلوگیری کند. با توجه به چنین وضعی پیداست که باید قدردان و حق شناس کسانی بود که با جان خود به مقابله بیماری رفته اند. چند روز پیش کسی به یادم آورد که سال ها پیش مقاله ای در باب رابطه پزشک و بیمار در عصر تکنولوژی نوشته و در آن وساطت تکنولوژی میان پزشک و بیمار را آفتی برای اخلاق پزشکی دانسته بودم. اخلاق پزشکی برخلاف آنچه غالباً می پندارند، مثل اخلاق های صنفی (اخلاق مهندسی، اخلاق کسب و کار و …) چیزی بیرون از علم و حرفه و زاید بر آن نیست و از پزشکی جدا نمی شود. به عبارت دیگر پزشکی یک حرفه و علم اخلاقی است و این نکته ای است که فهمش چندان آسان نيست. شاید از میان شغل ها تنها شغل معلمی باشد که از این حیث به پزشکی نزدیک است و در آن اخلاق نمی تواند از آموزش جدا شود. در بقیه شغل ها اخلاق معمولاً اطلاق دستورهای کلی و مشهور اخلاقی بر کارها و شغل هاست. شرف پزشکی و معلمی نيز در نسبتی است که با اخلاق دارند.

یادداشت/ رضا کریمی*؛

خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه: دکتر رضا داوری اردکانی در اولین پیام خود کرونا را ویروس تکنولوژی نامید و دومین پیام خود برای شیوع کرونا ویروس بر روی مسئله ترس تمرکز کرده است. در اولین پیام اظهار نظر دکتر داوری در مورد کرونا فیلسوفانه و غرب شناسانه است. او بین بیماری‌های واگیردار سنتی مثل طاعون و وبا و حتی بیماری قرن بیستمی تیفوس با نسل جدید این بیماری‌ها مانند سارس و کرونا فرق می‌گذارد. به نظر او اینها به کشتار اکتفا نمی‌کنند، بلکه زندگی را به تعطیلی می کشند .

اکنون باید فخرفروشی مدرنیته را که مدعی نابودی طاعون و وبا بود، پاسخ دیگری داد که در ازای آنچه برد چه چیزی به ارمغان آورد! او دیدگاه کسانی که کرونا را جنگ علیه سرمایه داری می‌دانند، نقد می‌کند. مسئله فراتر از کاپیتالیسم و سوسیالیسم است. این ویروس، ویروس تکنولوژی است. این موضع توهم‌توطئه نیست. داوری هوشمندانه از بیل گیتز که یکی از نمایندگان تکنولوژی عصر شاهد می‌آورد که گفته: تکنولوژی هم از عهده‌اش بر نمی‌آید! تکنیک حاصل تغییر در خلقت است و اینجاست که تکنولوژی با بلایای طبیعی آسان‌تر مقابله می‌کند تا با شروری که از خود آن زاده می‌شود!

با تکنیک چه باید کرد؟ پیشنهاد داوری مدد از پزشکان با مدد از نیروی اخلاق است. به عقیده او تنها گروهی که در میدان مقابله مانده است، گروه پزشکان و پرستاران و خدمتگزاران بهداشت و درمان است.

تنها ما نیستیم که از ویروس کرونا می‌ترسیم، همه مردم جهان از آن می‌ترسند و هیچ‌کس را از این بابت نمی‌توان و نباید ملامت کرد. وقتی همه از چیزی می‌ترسند، آن چیز قاعدتا باید ترسناک باشد. ولی بیایید چند لحظه در باب این ترس همه‌جایی بیندیشیم.

۱- هر ترسی با وهمی پیوسته است، منتها اوهام ترساننده متفاوتند و شدت و ضعف دارند. بعضی از آن‌ها هم مثل ترس از ویروس، دست از سر مردمی که در معرض هجوم آنند، برنمی‌دارند. تا آنجا که یک لحظه مجال فراغت از سودای ویروس نمی‌یابند که بتوانند بیندیشند؛ چرا مثلا از مرگ بر اثر ویروس کرونا بیش از مرگ بر اثر تصادف در جاده‌ها می‌ترسند. مگر نه این است که تلفات جاده‌ای در بعضی کشورها کمتر از ویروس کرونا نیست؟ پس چرا از آن نمی‌ترسند و از کرونا این همه واهمه دارند؟

۲-اختلاف میان دو ترس، ترسی که به آسانی از آن غافل می‌شویم و ترسی که از آن غفلت نمی‌توانیم کرد. هرچه باشد در آثار و نتایج آن‌ها به نحوی ظاهر می‌شود. ترسی که از آن غافل می‌شویم، اگر بماند شاید صاحبش را به احتیاط وادارد یا او را از خطر حفظ کند. اما ترسی مثل ترس از کرونا که می‌ماند خطر را بیشتر و شدیدتر می‌کند. برای این‌که بهتر بتوان با خطر ویروس مقابله کرد، باید فرصتی باشد که در آن بتوان به دفع خطر اندیشید. اندیشیدن مستلزم رهایی و انقطاع جزئی یا کلی از ترس است و با این رهایی شاید بعضی چاره‌های مقابله با خطر پیدا شود. ولی شاید اثر بزرگ‌تری هم داشته باشد.

آقای دکتر رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران در پی شیوع وبروس کرونا در کشور در یادداشتی، ضمن احترام به پاسداران سلامت و با بیان اینکه کرونا ویروس تکنولوژی است، اظهار کرد: اکنون تنها گروهی که در میدان مقابله مانده است، گروه پزشکان و پرستاران و خدمتگزاران بهداشت و درمان است که از تکنولوژی نیز مدد می‌گیرند، ولی آنچه آنها را در میدان نگاه می‌دارد نیروی اخلاق است که همیشه با پزشکی قرین و در آن عجین بوده است. متن یادداشت رئیس فرهنگستان علوم بدین شرح است:

در قدیم طاعون و وبا بیشتر قربانی می‌گرفت. در زمان جنگ جهانی دوم(در سال ١٣٢١) تیفوس به تهران آمد و بلای جان هزاران نفر شد. این بیماری ها می آمدند و مصیبت به بار می آوردند ولی اکنون به جای آنها ویروس‌های سارس و مرس و کرونا ناگهان و ناخوانده سر می‌رسند و به جان مردم و زندگی‌شان می‌افتند. اینها به کشتار اکتفا نمی‌کنند بلکه زندگی را به تعطیلی می‌کشند و هر جا باشند، نه کار هست، نه تفریح. تولید و داد و ستد و فرهنگ و سینما و ورزش و مدرسه و دانشگاه و شاید فکر کردن هم معلق می‌شود. ولی گمان نشود که کرونا ویروس، صرفا ضد سرمایه‌داری است، کرونا با سوسیالیسم هم سروکار ندارد، بلکه این ویروس، ویروس تکنولوژی است و چنانکه بیل گیتز یکی از نمایندگان تکنولوژی عصر گفته است، تکنولوژی هم از عهده‌اش بر نمی‌آید (او خبر ندارد که در ایران، ویروس کرونا همدستان پلشت و پلیدی دارد که وسایل بهداشتی را پنهان می‌کنند تا مردم بیشتر مبتلا شوند و آنها آن وسایل را در بازار سیاه گران بفروشند). ظاهرا تکنولوژی با بلایای طبیعی آسان‌تر مقابله می‌کند تا با شروری که از خود آن زاده می‌شود.

گوش دادن به ندای هستی

خبرگزاری مهر به مناسبت روز جهانی فلسفه گفتگویی با استاد دکتر رضا داوری اردکانی انجام داده است. سارا فرجی خبرنگار گروه دین و اندیشه این خبرگزاری در مقدمه این گفتگو می‌نویسد: رضا داوریاردکانی، فیلسوف، چهره ماندگار کشور در سال ۱۳۸۱، متفکر ایرانی و استاد بازنشستهٔ گروه فلسفهٔ دانشگاه تهران از جمله فیلسوفانی است که درباره بسیاری از مسائل روز می اندیشد و قلم می زند. در سال های اخیر داوری راجع به مسائلی چون توسعه یافتگی، علم دینی، غرب، آینده پژوهی و وضعیت ایران امروز نظریاتی را مطرح کرده و برخی از آرای او واکنش های گسترده ای به دنبال داشته است. داوری اردکانی از سال ۱۳۷۷ تاکنون ریاست فرهنگستان علوم را به عهده دارد. به بهانه روز جهانی فلسفه به دفتر رضا داوری اردکانی در فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران رفتیم و با این چهره شناخته شده فلسفه به گفتگو نشستیم. مشروح گفتگو را با کلیک کردن روی عنوان گفتگو مطالعه کنید.

فلسفه ابزار حل مسائل سیاسی نیست

بیم ماندن در توسعه‌نیافتگی

شماره ۷۰ و ۷۱ خبرنامه فرهنگستان علوم ویژه بهار و تابستان 1398 با سرمقاله بلندی از دکتر رضا داوری اردکانی با عنوان «خرد، اخلاق و سیاست» منتشر شد. رئیس فرهنگستان علوم در بخشی از این سرمقاله می‌نویسد: «ظاهراً به جایی رسیده  ایم که اگر کشور و انقلاب با هم کنار نیایند و همراه نشوند بیم آن می رود که دشواریهای بزرگ پدید آید در چنین شرایطی نه فقط مصلحت  اندیشی سیاسی بلکه اخلاق هم حکم می  کند که ما عزم خود را برای اصلاح و توسعه جزم کنیم زیرا ماندن در توسعه  نیافتگی عوارض و آثار مضر داشته و دارد که از جمله آنها آشوب در فکرها و فهم ها و دور ماندن از خرد و دانایی و فساد و نادرستی و ناپاکی و رواج دروغ و ... است و اینها به کشور و انقلاب هر دو آسیب می  رسانند. پس اگر می توانیم به فکر تدوین برنامه  ای برای توسعه باشیم.» در ادامه متن کامل مقاله داوری اردکانی را می‌توانید با کلیک کردن روی عنوان مقاله مطالعه کنید.

خرد، اخلاق و سیاست

علم و پژوهش مصرفی شده است

رئیس فرهنگستان علوم در تازه ترین مقاله خود با عنوان «شرایط اخلاقی و تاریخی پیشرفت علم» است که به عنوان سرمقاله در شصت و نهمین شماره خبرنامه فرهنگستان علوم منتشر شده است؛ به نکات مهمی اشاره کرده است. او در فرازی از این سرمقاله نوشته است: علم و پژوهش در همه جا مثل همه چیز مصرفی شده است. وقتی نظام علم نباشد میان مقاله عالمانه و ساختگی تفاوتی نیست و از آنها به نحو یکسان استفاده آماری می‌شود. با کلیک کردن روی عنوان مقاله می توانید مشروح آن را از نظر بگذرانید

شرایط اخلاقی و تاریخی پیشرفت

ایران پر از مشکل است اما مسئله ندارد

دکتر رضا داوری اردکانی در توضیحی که برای سرمقاله خود با عنوان «ایران و مسائل و مشکلاتش» در شماره شصت و هشتم خبرنامه فرهنگستان علوم نوشته به یک نکته اشاره می کند و می نویسد: «در پانزده شانزده سال اخیر که من در این نشریه قلم می زنم، بارها به صراحت یا به صورت سربسته خداحافظی کرده ام اما مثل اینکه همچنان باید آماده نوشتن خداحافظی های دیگر باشم. مگر آنکه مجالی برای آن نماند. نوشته ای که می خوانید نه خداحافظی است و نه گله و شکایت از مشکلات اداری بلکه ادامه کوششی است که در طی دهه های اخیر برای درک وضع موجود کشور و اندیشیدن به آینده امور داشته ام و کمتر به آن التفات شده است. شاید لحن نوشته اندکی تلخ باشد و کسانی بگویند یأس آور است. اندیشیدن به مشکلات و سعی در طرح مسائل نباید مایه یأس شود بلکه نور امید در دل ها می افروزد. سخن روشن کننده، یأس آور نیست. در این نوشته روزن هیچ امیدی بسته نشده است اصلاً اگر جایی امیدی باشد با حرف بدبینان از میان نمی رود ولی جایی که امید نیست، آن را پدید باید آورد. شاید توجه و تذکر به وضع خود و کشور و آنچه دارد می گذرد و پیش می آید و خردی که کارها با آن صورت می گیرد، بسیار دشوار و اندکی دردآور باشد ولی مگر با گریز از درد و پناه بردن به مسکّن، بیماری علاج می شود؟ مسکّن لازم است اما مسئله یا مسائل کشور را باید شناخت. همه باید مسئولیت وضع کشور را هر چه باشد خوب یا بد به عهده بگیرند و بیندیشند که ایران چگونه می تواند ایرانی که ایرانیان آن را دوست می دارند بشود. آنچه می خوانید نه خوش بینانه است نه بدبینانه. کوششی است برای آشنایی با وضع کنونی زندگیمان و دعوت به اندیشیدن در باب آینده ایران.» رئیس فرهنگستان علوم با این مقدمه مخاطبان را دعوت به خواندن سرمقاله اش می کند. در ادامه می توانید با کلیک کردن عنوان مقاله، متن کامل را مطالعه کنید

ایران و مسائل و مشکلاتش