سوال از وجود «علمی» که متحقق شده است

نخستین شماره «نامه فصلنامه فرهنگستان علوم» در دور جدید انتشار خود به مدیرمسئولی دکتر رضا داوری اردکانی و سردبیری دکتر سید مصطفی محقق داماد منتشر شد. در این شماره مقاله های گوناگونی درباره معنای علم در معنای کلی آن منتشر شده است. «پژوهش، علم و فرهنگستان علوم» نوشته دکتر رضا داوری اردکانی، «مفهوم علوم در علوم حدیثی متقدم (از بخاری تا کافی)» نوشته دکتر رسول جعفریان، «رویکرد فرارشته ای» نوشته دکتر علی پایا، «آموزش پزشکی سنتی ایران» نوشته دکتر حسن تاج بخش، «ارزیابی وضعیت علمی دامپزشکی در ایران با نگاه آینده» نوشته دکتر محمدرضا مخبر دزفولی، «دردسرهای علم» نوشته فیلیپ هندلر و ترجمه محمود علیمحمدی و «گزارشی از فرهنگستان علوم در قبل از انقلاب» نوشته دکتر مهدی بهزاد مقالات این شماره نامه فرهنگستان علوم را تشکیل می دهند.

گفتگوی تفصیلی با داوری اردکانی

نوزدهمین شماره مجله الکترونیکی «اندیشه مهر» به کوشش گروه دین و اندیشه خبرگزاری مهر با مطالب متنوعی منتشر شد. گزارش مهم ترین نشست های اندیشه، مطالب بخش اول این شماره را تشکیل می دهد. در بخش دوم پرونده ای ویژه انقلاب اسلامی به چشم می خورد که در آن با اساتید و اندیشمندان  مختلفی گفتگو شده است.مصاحبه با جورج ریتزر درباره جهانی سازی و مصاحبه با امید صفی، درباره موضوع وحدت اسلامی دو گفتگوی خارجی این شماره است. مصاحبه تفصیلی با دکتر رضا داوری اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی، گفتگوی ویژه این شماره است. در این مصاحبه علاوه بر مسائل شخصی این چهره ماندگار فلسفه از مسائلی چون ایدئولوژی، علوم انسانی، نسبت فلسفه با مسائل روز، توسعه، داعش و سید احمد فردید پرسش کرده ایم. علاقمندان می توانند با مراجعه به وب سایت خبرگزاری مهر این مجله الکترونیکی را به طور رایگان دانلود کنند.

سومین دوره‌ جایزه‌ رضا داوری‌اردکانی

مرکز فرهنگی شهر کتاب به منظور تقدیر از دانشجویان دکتری رشته‌ فلسفه، سومین دوره‌ جایزه‌ رضا داوری‌اردکانی را برگزار می کند. این مرکز با مشاوره و هم‌فکری، اشراف و حمایت مادی و معنوی استاد دکتر رضا داوری‌اردکانی، سومین جایزه‌ رضا داوری‌اردکانی را به بهترین رساله‌ دکتری رشته‌ فلسفه اهدا می‌کند. دانشجویان دوره‌ دکتری در رشته‌ فلسفه با گرایش‌های مختلف که در سال ۱۳۹۵ از پایان‌نامه‌ خود دفاع کرده باشند می‌توانند پایان‌نامه‌های خود را حداکثر تا پانزدهم اردیبهشت ۱۳۹۶ به دبیرخانه‌ این جایزه به نشانی خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمد قصیر(بخارست)، نبش‌ کوچه‌ سوم، پلاک ۸، کدپستی ۱۵۱۳۶۴۸۳۱۳ ارسال کنند. پایان‌نامه‌های ارسالی به هیچ عنوان عودت داده نمی‌شوند. گفتنی است  نیره سادات میرموسی و  رضا کورنگ برگزیدگان دو دوره‌ی  گذشته این جایزه بوده‌اند.

توسعه آموزش عالی پس از انقلاب اسلامی

میخائیل میاسنیکوویچ رئیس شورای جمهوری مجلس ملی بلاروس و هیأت همراه بعد از ظهر سه شنبه 19 بهمن 1395 با حضور در فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران با رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم ایران و بعضی دیگر از مقامات فرهنگستان دیدار و گفتگو کردند.

فلسفه شغل نیست، درد است

امروز خبرگزاری مهر گفتگوی بلند خود با رضا داوری اردکانی را روی خروجی خود قرار داد. رئیس فرهنگستان علوم دراین گفتگوی مطول درباره اکثر مسائل معطوف به تاریخ، سیاست، فلسفه و علوم انسانی سخن به میان آورده است. خبرنگار مهر با اتکا به این گفته داوری که گفته است: «من ایدئولوژی ستیز نیستم بلکه می گویم ایدئولوژی نباید جانشین فلسفه شود. زیرا ایدئولوژی دستور عمل سیاست است نه تفکر سیاسی و تاریخی، من هرگز از تقابل فلسفه با ایدئولوژی هم چیزی نگفته ام.»، تیتر «ایدئولوژی ستیز نیستم» را برای این مصاحبه مکتوب برگزیده است. استاد بازنشسته دانشگاه تهران در بخشی از این گفتگو با اذعان به این نکته که وجه جدایی فلسفه از زندگی این است که فلسفه ما دیگر تفکر نیست بلکه علم فلسفه است می گوید: «پرسش فلسفه به طور کلی و تمام فلسفه ها پرسش وجود است، ما در نسبتی که با وجود پیدا می کنیم موجودات را می شناسیم و شیوه زندگی خود را برمی گزینیم.» داوری اردکانی می افزاید: «فلسفه غریب و بی پناه است اما بی اثر و بیهوده نیست بلکه در نهان، نظام بخش زندگی عمومی و راه گشای طرح نظم کوچه و بازار است.» مشروح این گفتگو را می توانید از لینک زیر بخوانید.

غربت فیلسوف بودن

کاری جز خواندن و نوشتن در زندگی ندارم

من یک معلم روستایی هستم و بدون تواضع بگویم همیشه شغل معلمی را دوست داشته ام. من هیچ وقت از آن دسته معلم هایی نبودم که برای حضور در کلاس مطالبی را از قبل آماده کنم و ارائه بدهم. یادم می آید که یکبار سر یکی از کلاس هایم دکتر محمدرضا بهشتی، که از شاگردان من بودند گفت: کلاس شما، کلاس درس نیست کلاس نکته هاست و من این گفته را مدح تلقی کردم و بسیار خوشحال شدم. مایه افتخار من است که در کلاسم نکته بگویم.

داوری اندوهناک ولی امیدوار است

آقای کلباسی اشتری بیشترین سهم را در انتشار کتاب داشتند همچنین مقدمه ای که آقای عبدالکریمی برای کتاب نگاشتند بسیار بااهمیت است. این مقدمه نشان می دهد که فکر دکتر داوری در حال تبدیل شدن به یک سنت قوی فلسفی است.کسانی که دکتر داوری را می شناسند، می دانند که وی از چنددهه پیش اساتید فلسفه را به تفکر درباره وضع فلسفه و تفکر دعوت می کرد ولی اغلب استادان مشغول تدریس و به این هشدار بی توجه بودند.داوری از همان ابتدا می آموخت که درباره وضع تفکر و فلسفه باید اندیشید و جزو نادر متفکرانی است که فلسفه را برای توصیف اوضاع ایران معاصر در نظر گرفته است.

داوری به ما یاد داد فهم جهان دم دستی نیست

به اعتقاد اینجانب، پاسخ به این پرسش که «آیا شخصیتی چون رضا داوری را می­توان فیلسوف با متفکر برشمرد یا نه؟»، رقم ­زننده سرنوشت فردی و اجتماعی ماست؛ چرا که هر گونه پاسخی به این پرسش، مثبت یا منفی، مبتنی بر درکی است که ما از «سرشت فلسفه و تفکر(؟)» داریم و بی ­تردید، تلقی ما از چیستی و سرشت فلسفه و تفکر یکی از مؤلفه­ های بنیادین در تکوین حیات فکری و فرهنگی فردی، اجتماعی و تاریخی ماست. براستی، آیا می ­توان داوری را فیلسوف یا متفکر دانست؟ خود وی در مصاحبه ­ای می­گوید که در مرز میان فلسفه و ژورنالیسم قرار داشته است.

داوری یک فیلسوف حقیقی و بی وطن است

داوری اردکانی حدود یک دهه است که فیلسوف بی وطن است. درست است که هرفیلسوفی صاحب وطن است ولی زمانی که اندیشه ش بخواهد همه انسان ها را سهیم کند فیلسوف بی وطن می شود.فیلسوف حقیقی و بی وطن کسی است که تفکر جهان شمول دارد و همه انسان ها را به آن دعوت می کند.سوال من در «گاه خرد» این بود که تلقی ما از سنت یونانی و اسلامی چیست؟ به عقیده من، ما بازخوانی درستی از این مواجهه نداریم. داوری هم در نوشته هایش به این موضوع معترض است و قائل به چرخش معرفتی فیلسوفان مسلمان نسبت به فیلسوفان یونانی نیست. او درباره فارابی با ظرافت اندیشیده ولی قائل به گسست معرفتی بنیادین نیست. داوری جزو نخستین فیلسوفان کشورمان است که درباره امکان فلسفه تطبیقی اندیشیده است.گرچه ایشان علاقه مند رویکرد پدیدارشناسی درباره این فلسفه هستند ولی باید قائل به گذار هم باشند.

داوری فارابی را محبوس در گذشته نمی کند

شکی در این نیست که فارابی نقش بسیار مهمی در تاریخ اندیشه جهان بازی نموده است. ولی آن چیزی که در مورد آن در بین اصحاب علوم انسانی اتفاق نظری وجود ندارد «ماهیت» این نقش پراهمیت است. به زبان دیگر، ما چگونه باید با این گفتمان های متفاوت درباره فارابی مواجهه گردیم، زیرا هر کدام از این مواجهه ها به نوعی بر روی تصوری که از فارابی و اهمیت آن برای ما در موضع و مقام ایرانی «اکنون» و «اینجا» تاثیر ژرفی خواهد گذاشت. به نظر من فارابی را به صورت عمده می توان به سه گونه متفاوت خوانش نمود که صد البته به انحا گوناگون ارتباطی بین این سه خوانش وجود دارد ولی خوانشی که با رویکرد فلسفی استاد داوری مرتبط است و پرسش های من در کتاب گاه خرد معطوف به آن بوده است؛ رویکردی سوم می باشد. اجازه دهید هر سه رویکرد را به صورت موجز در اینجا معرفی کنم و کوتاه نتیجه ای نیز بگیریم.