سیر وحدت دین و فلسفه

ملاصدرا به استناد کتابی، تفاوت سیاست و شریعت را بیان کرد. ولی عده‌ای اشکالی مطرح کردند که طرح تاریخ فلسفه اسلامی که از فارابی شروع شد طرح یگانگی دین و فلسفه است. در حقیقت این طور تلقی می‌شود که این یگانگی این طور است و باید درملاصدرا هم این مسیر را دید. پس چگونه است که ملاصدرا در کتاب شواهد ربوبیه به صراحت فصلی تحت عنوان فرق نبوت، شریعت و سیاست باز می‌کند؟در این زمینه باید چندنکته را یادآور شد. اول اینکه سیاست همیشه و همه جا به یک معنا نبوده است.

فرهنگستان وظیفه اش تولید علم نیست

خیلی متشکرم که به من فرصت دادید چند دقیقه ای در مجلس شما سخن بگویم و از برگزارکنندگان و شرکت کنندگان در همایش تشکر کنم. البته اگر دعوت هم نمی فرمودید وظیفه داشتم که بیایم و عرض ادب کنم. ترتیب دادن این مجالس کار بسیار خوبی است و جزء مهمی از وظایف فرهنگستان نیز تشکیل این مجالس است و بحث هایی که در این مجالس می شود می تواند راهگشا باشد. ما هر کدام بنا به تخصص خودمان و در دانشگاه خودمان به آموزش و پژوهش و به علم تخصصی خودمان می پردازیم.

سیاست معمولاً دل خوشی از فلسفه نداشته است

از لطفی که امشب از سوی بزرگان و دانشمندان کشور به من شد سپاسگزار و خرسندم. این اولین بار نیست که مورد لطف و مهربانی قرار می گیرم اما هرجا و هر وقت که کسی ستایشی از من کرده و مثلاً حسنی در نوشته و گفته ام یافته و چیزی از آن بمن گفته است، سر شرمساری بزیر انداخته ام. می دانم که خجالتی بودن حسن نیست یا لااقل روان شناسان آن را حسن نمی دانند.

اشاراتی یه وضع علوم انسانی در ایران

علوم انسانی و اجتماعی را اگر مشتمل بر بعضی علوم عملی اعم از دینی و غیر دینی و ادبی هم بدانیم، سابقه آنها در تاریخ ما به صدر اسلام می‌‌رسد. آثاری که در تفسیر و حدیث و فقه و اصول فقه و تاریخ و اخلاق و سیاست مدن و نقد ادبی پدید آمد است مقامی ارجمند در تاریخ، فرهنگ و معرفت دارد. اما آنچه در اصطلاح متداول علوم اجتماعی خوانده می‌‌شود، از سنخ دیگر است و به عالم جدید تلقی دارد و در تناسب با تحولات دویست ساله جامعه غربی تحول یافته است. وضع این علوم در جهان توسعه نیافته و رو به توسعه هم بستگی به نحوه سیر توسعه دارد. در کشور ما با اینکه از همان آغاز پدید آمدن علوم اجتماعی مطالبی از این علوم به زبان فارسی ترجمه شده است تا دهه‌‌های اخیر کمتر به آنها اقبال شده بود. اکنون هم این علوم جایگاهی در مسیر پیشرفت و توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور ندارد.

تامل درباره وضع کنونی عالم

عنوان مركز و پيرامون بقصد اشاره به وضع تاريخي و فرهنگي جهان كنوني انتخاب شده است. آيا جهان كنوني جهان واحدي است كه يك مركز ثابت دارد و مناطق اطراف تابع اين مركزند و از آن بهره     مي گيرند؟ تعبير ‹‹ مركز و پيرامون›› با چنين وضعي مناسبت دارد زيرا مثلاً اگر جهان كنوني را مجموعه اي از فرهنگ هاي مختلف و متباين بدانيم ديگر مركز و پيرامون معني ندارد. پيداست كه وقتي مركز مي گوييم نظرمان به غرب و تاريخ غربي است. آيا آسيا و آفريقا و آمريكاي لاتين در پيرامون غرب قرار دارند؟ مركز و پيرامون دو مفهوم متضايفند و از هم جدا نمي شوند. اگر پيرامون هست مركز هم بايد باشد و اگر مركزي باشد مركز پيرامون است. با اين تلقي جهان كنوني يكسره غرب است و بيرون از غرب چيزي وجود ندارد و تفاوت و اختلاف در شدت و ضعف و درجات است.